Op de bres voor kunstwerk

Welhaast iedereen in de gemeente De Bilt kent het kunstwerk op de rotonde Hessenweg - Looydijk, genaamd ‘Europa en de stier’. de bronzen stier met op zijn rug een bevallige jonge vrouw. Velen weten ongetwijfeld dat het de wereldvermaarde beeldend kunstenaar Jits Bakker was, die het kunstwerk heeft gecreëerd. Maar, wat Jits hiermee heeft willen uitbeelden is minder bekend. ‘Het zal wel iets met het werelddeel Europa te maken hebben’, is veelal de onjuiste gedachte. ‘Europa’ is de naam van de fraai gevormde prinses op de rug van de stier.  

Bilthoven - Als zodanig is het aansprekende beeld sinds jaar en dag een begrip in het winkelhart van De Bilt. Het publiek is gewend aan het kunstwerk, het hoort erbij en het is niet meer weg te denken. Maar het beeld kent een interessante geschiedenis.

Eind jaren negentig werd het winkelgebied Hessenweg / Looydijk heringericht. Daar hoorde de aanleg van de rotonde Hessenweg / Looydijk bij. Het was in hoge mate de verdienste van het toenmalige bestuur van de winkeliersvereniging, waaronder de middenstander Jan Klok, dat op de rotonde een bronzen beeld werd geplaatst van zijn beroemde plaatsgenoot Jits Bakker. Samen met de enthousiaste penningmeester van de winkeliersvereniging, de heer Jan Nanning, bereikte hij dat een prachtige sculptuur van Jits Bakker op de rotonde zijn centrale plek kreeg. ‘Die keuze was gezien de internationale vermaardheid van de kunstenaar een logische keuze,” stelt Jan Klok. “Het feit dat hij inwoner was van De Bilt speelde eveneens een rol, zij het niet doorslag gevend. Op de schaarse momenten dat Jits zijn werk het werk liet, toefde hij graag in het winkelgebied bijvoorbeeld om een drankje en een hapje te nuttigen in een eetcafé. Jits was bijzonder verguld met het idee dat zijn kunstwerk in het hart van ‘zijn’ De Bilt kwam te staan’.      

Dikwijls liet Jits Bakker zich bij de vervaardiging van zijn kunstwerken door de rijke Griekse mythologie inspireren. Ook voor Europa kan gekeken worden naar de Griekse mythologie: Europa was een Fenicische prinses op wie oppergod Zeus het wellustig oog liet vallen. Om aan het oog van zijn echtgenote Hera te ontsnappen maar ook om het meisje met zijn goddelijke verschijning niet af te schrikken, veranderde Zeus zich in een witte stier. Toen Europa spelenderwijs op de rug van het schitterende, zich vriendelijk voordoende dier was geklommen, liep hij met haar naar de zee en zwom in één stuk door naar het eiland Kreta, zijn geboorteplaats. Daar aangekomen voerde hij haar volgens sommigen naar de stad Gortys waar hij zich in zijn ware gedaante vertoonde en vervolgens het meisje verkrachtte in de schaduw van een plataan, waarna hij naar zijn vrouw op de Olympus terugkeerde. Europa baarde Minos. Europa trouwde met Asterion, koning van Kreta, die haar zoon adopteerde en opvoedde      

Jits Bakker had zijn domicilie in De Bilt. Vanuit zijn atelier ‘de kooi’ aan De Holle Bilt schiep hij op onnavolgbare wijze monumentale beelden, die letterlijk hun weg vonden over de hele wereld. Hoewel beeldhouwkunst het hoofdbestanddeel vormt van zijn oeuvre, was hij op hoog niveau ook kunstschilder, tekenaar, aquarellist, glaskunstenaar, graficus en zilversmid. Tot ver over de landsgrenzen treft je op tal van markante openbare buitenruimten zijn kunstwerken aan.

Het kunstwerk is vele tienduizenden euro’s waard, maar de intentie is om deze nooit commercieel te verkopen. Het is nadrukkelijk de bedoeling dat het beeld tot in lengte van jaren blijft staan in de gemeente De Bilt. Het toenmalige bestuur van winkeliersvereniging Hessenweg / Looydijk had duidelijk oog voor kunst als meerwaarde voor het winkelgebied. Het bestuur zou - zo luidde de afspraak - als huurder gaan optreden met als verhuurder Jits Bakker. Er werd met Jits een jaarlijks een klein huurbedrag afgesproken.

Zeventien jaar later kwam die afspraak in het geding. Zoals wel vaker gebeurt vonden er bestuurswisselingen plaats en daardoor veranderen ook de zienswijzen. Het huidige bestuur van de winkeliersvereniging kwam op de gedachte dat het de gemeente De Bilt zou moeten zijn die de jaarlijkse huurpenningen zou moeten ophoesten. De winkeliersvereniging zegde de huur op en gemeente De Bilt gaf aan niet voornemens te zijn om het huurbedrag te betalen. Wél gaf de gemeente te kennen dat het bronzen beeld blijvend z’n plek mag behouden op de rotonde. Voor het atelier van Jits ontstond een financieel probleem door het wegvallen van het jaarlijkse huurbedrag. De geschetste verwikkelingen kwamen ook middenstander Jan Klok, en oud-voorzitter van de winkeliersvereniging, ter ore. Geheel op eigen initiatief besloot hij zich in te spannen dat het oorspronkelijke jaarlijkse huurbedrag structureel boven tafel komt. Hij schakelde meerdere collega-middenstanders in die allen bereid waren een jaarlijkse financiële bijdrage te leveren. Dit alles is anno augustus 2021 volop in beweging. Zo is hij bezig de vrijblijvendheid van de sponsoren om te zetten in een meer gestructureerde basis. Daarbij is hij graag bereid zelf het voortouw te nemen.

Tibo, de zoon van Jits Bakker, heeft de wens van zijn vader, op zich genomen de nagelaten culturele collectie van zijn vader blijvend te behoeden. Hij is zeer onder de indruk dat Jan Klok, in coöperatie met andere ondernemers, zich zo inspant voor het behoud van de sculptuur. “Europa en de stier’ is een iconisch werk van mijn vader,” vertelt Tibo. “Het kunstwerk moet sowieso behouden blijven op deze markante Biltse locatie’.

Redactie

Europa en de stier is een iconisch werk