Universiteit Utrecht en Landschap Erfgoed Utrecht lanceren langlopend droogteonderzoek

REGIO Op een stuk grond in Groenekan, voorheen grasland voor koeien, wordt op dit moment onderzoek gedaan naar de relatie tussen verschillende grassoorten en droogte. Centrale vraag is: hoe kan de natuur helpen de gevolgen van klimaatverandering te verzachten? Op woensdag 22 maart om 15 uur vindt de officiële lancering van het droogteonderzoek plaats in het hoofdkantoor van Movares. Landschap Erfgoed Utrecht, gevestigd op landgoed Oostbroek, is hier nauw bij betrokken en werkt hier samen met de Universiteit Utrecht en de boer.

Kunnen een wetenschapper, een boer en een landschapsorganisatie ervoor zorgen dat de natuur beter bestand is tegen perioden van extreme droogte of hevige wateroverlast? Kan een ‘gewone burger’ in de nabije toekomst door het zaaien van bepaalde gras- en kruidensoorten meehelpen om de droogte tegen te gaan en de biodiversiteit in ons land te verbeteren? Als het aan dr. Edwin Pos ligt wel. Samen met collega-onderzoekers van de Universiteit Utrecht heeft hij de handen ineengeslagen met Landschap Erfgoed Utrecht. Op het land van een boer in Groenekan onderzoekt hij welke gras- en kruidenmengsels het best in staat zijn water in de bodem vast te houden.

EXTREEM WEER

Nederland wordt droger en natter tegelijk en krijgt ook steeds meer te maken met extremen. Bij wetenschappelijk onderzoek naar oplossingen worden landeigenaren en boeren vaak niet of nauwelijks betrokken, waardoor uitkomsten veelal (te) ver van de praktijk afstaan.
In het onderzoeksproject van Universiteit Utrecht en Landschap Erfgoed Utrecht is juist de praktijk het startpunt. ,,Doel is om boeren en andere landeigenaren concrete handvatten te bieden zodat ze de juiste afweging kunnen maken tussen grasproductie voor koeien en biodiversiteit”, aldus Pos. Pos is universitair docent bij de vakgroep Ecologie en Biodiversiteit, en wetenschappelijk directeur van de Botanische Tuinen van de Universiteit Utrecht.

48 PROEFVELDJES

Zijn er grasmengsels die water beter vasthouden en zorgen voor minder verdamping? Wat gebeurt er als je die grasmengsels blootstelt aan verschillende weersomstandigheden? Wat betekent dit voor de grasopbrengst? Hoe actueel deze vragen zijn, bleek al in de opstartfase van het onderzoeksproject. Vrijwilligers van Landschap Erfgoed Utrecht stonden maandenlang in de startblokken om 48 proefveldjes bij de boer in te zaaien, maar door extreme droogte en natheid kon het zaadmengsel pas in oktober daadwerkelijk worden ingezaaid. De looptijd van het droogteonderzoek is drie jaar, maar mogelijk langer.

SENSOREN

Pos: ,,Alle ingezaaide proefveldjes hebben een sensor die dag en nacht zaken als temperatuur, lucht- en bodemvochtigheid meten. De data die daarmee worden opgehaald zijn straks real time af te lezen op de speciale projectwebsite www.biodiversiteitutrecht.nl“.  Deze website is bedoeld voor iedereen: landeigenaren, agrariërs maar juist óók voor al díe mensen die straks via het inzaaien van nieuwe gras- en kruidensoorten willen meehelpen om in hun directe leefomgeving de droogte van de grond tegen te gaan en daarmee de biodiversiteit te vergroten. 

De onderzoeksresultaten zijn direct toegankelijk voor iedereen. Het onderzoeksproject biedt daarnaast ook onderwijskansen, want studenten krijgen de mogelijkheid om in de regio aan de slag te gaan met de actuele praktijk.

WETENSCHAPPELIJK ONDERZOEK

De wetenschappelijke leiding/supervisie is in handen van dr. Edwin Pos van de Universiteit Utrecht die ook studenten begeleidt die hierop kunnen afstuderen. Het onderzoek van Edwin Pos en collega’s maakt onderdeel uit van een bredere samenwerking tussen de Universiteit Utrecht en Landschap Erfgoed Utrecht. In verschillende onderzoeksprojecten buigen de partners zich over onder andere klimaat-, natuur- en landschapsvraagstukken met als doel een bijdrage te leveren aan een gezondere leefomgeving. Medewerkers en vrijwilligers van Landschap Erfgoed Utrecht hebben de proefvelden aangelegd, ingezaaid en (deels) van overkappingen voorzien. Ook zorgen zij voor het onderhoud en het maaien van de proefvelden. ,,Door samen te werken met verschillende partijen in de maatschappij, kennis en expertise te bundelen, het onderwijs te betrekken en onze bevindingen breed te delen, kunnen we directe impact maken”, zegt Hein Pasman, manager natuur en landschap bij Landschap Erfgoed Utrecht. ,,Deze aanpak geeft ons meer inzicht in de relatie tussen biodiversiteit en productiviteit en in hoe de natuur kan helpen om de effecten van klimaatverandering af te zwakken. En zo werken we regionaal aan oplossingen voor mondiale problematiek”, aldus Pasman.

PARTNERS

Movares heeft de supervisie over het verzamelen van de meetresultaten en de inrichting van een real time-dashboard. T-Mobile verzorgt de sensoren en de technische verbinding van de meetgegevens. Gamma is de leverancier van de materialen voor de overkappingen waarmee extra droge omstandigheden worden gesimuleerd. Prins Bernhard Cultuurfonds ondersteunt het project met een financiële bijdrage. Speciale dank aan Teus Spelt die zijn land ter beschikking stelt voor het droogteonderzoek.

bron: Landschap Erfgoed Utrecht