Winterse herinneringen; sobere kerst, ijsbloemen

Mevrouw Gottlieb- Van Drie (90) zit in haar favoriete stoel bij het raam in haar knusse huisje. Op de lage kast tegen de muur staat een kleine kunstkerstboom en in de vensterbank staat een kerstster. Wij vroegen haar naar haar winterse herinneringen van vroeger.

door Astrid van Walsem

Bilthoven - ‘Ik kom uit een grote stratenmakerfamilie en wij hadden het thuis niet breed. In het kleine huis nam de eettafel alle ruimte in. Gelukkig konden wij hem inklappen. Het eten met mes en vork was voor deftige mensen en dat waren wij niet. Mijn lieve hardwerkende moeder was wel een nette vrouw. Soms gebruikte zij een laken als tafelkleed om het toch bijzonder te maken. Voor een kerstboom was geen ruimte en kerstversiering hadden wij niet. Niemand in de buurt eigenlijk. Met Kerst zette mijn moeder wel kaarsjes op een schoteltje op tafel. Met de feestdagen at bijna de hele straat konijn. In iedere tuin stond een konijnenhok waar gedurende het jaar ieder gezin een konijn vet mestte. En mijn moeder maakte speciaal appelmoes en pudding als toetje.
Verder aten wij in de winter vaak stamppotten van de groente uit eigen moestuin. De groente die wij niet aten, maakten wij in. Onder de trap was een soort keldertje met drie planken. Hier werden de grote, bruine inmaakpotten neer gezet. Dat inmaken gebeurde met veel zout dat je er daarna afspoelde. Daarmee verdwenen ook alle vitaminen.
Het mooiste van de winter vond ik het sleeën op straat. Het sneeuwde veel vaker dan nu en de sneeuw bleef langer liggen. Bijna niemand had nog een auto en de wegen werden niet bestrooid. Alle kinderen speelden buiten. Dat kon nog gewoon. Wij maakten sneeuwpoppen en hielden sneeuwbalgevechten. Auto’s deden pas na de oorlog hun intreden. Vanwege de kou gingen wij allemaal wel vroeg naar bed. Op de slaapkamers was het ijskoud en wij trokken onze nachtkleding aan in de woonkamer die nog lekker warm was van het potkacheltje. ‘s Avonds ging deze wel uit en dan stonden de ijsbloemen op de ruiten in de ochtend. Dat vond ik altijd prachtig.’