Oorlog heeft mij gemaakt tot wie ik ben

Fred Hisschemöller uit Bilthoven is 95 jaar. De oorlog ligt al 73 jaar achter hem maar hij vergeet die periode uit zijn leven nooit meer. Vooral twee gebeurtenissen staan als een film in zijn geheugen gegrift. De ene was vlak voor het einde van de oorlog en de andere toen het net vrede was. Beide gaan over de drang naar vrijheid. Over de onbewuste wil in hemzelf tot overleven en laten leven, vertelt Fred.

door Julie Houben

Bilthoven - ‘Ik studeerde in Utrecht toen de oorlog uitbrak. Daar sloot ik mij aan bij het Utrechts Kindercomité en hielp mee om Joodse kinderen te laten onderduiken. Ik was geen verzetsheld maar deed wat ik kon. Toen de Duitsers ons studenten te veel op de huid zaten moest ik onderduiken en kwam ik terecht bij een binnenvaartschipper. Aan die man heb ik mijn leven te danken.’

Ik sprong

In februari 1945 ging het mis. Fred was terug in Utrecht en werd tijdens een razzia opgepakt door de Duitsers en op een trein gezet. Hij vertelt: ‘’Wie eraf springt wordt doodgeschoten’, schreeuwde de commandant. Ik wilde niet dood, maar wist dat de treinrit me ook naar de dood zou voeren. Wat moest ik doen? Ik bleef zitten.

Opeens merkte ik dat mijn benen het overnamen. Ze leidden mij naar de deur…en ik sprong. Een sprong naar de vrijheid, misschien voor slechts 20 seconden. Maar er volgde geen schot. Ik was vrij.’

Na de oorlog sloot Fred zich aan bij de Binnenlandse Strijdkrachten. Hij moest gevangen genomen NSB’ers bewaken.

‘Wie zich ‘s avonds voor het raam van de gevangenis bewoog, moest ik neerschieten. Dat wilde ik doen, toen ik iemand zag bewegen. Maar mijn vinger weigerde dienst en haalde de trekker niet over.

Dankzij mijn onderbewuste, wederom sterker dan mijn bewustzijn, liet ik hem in leven. Ook in deze crisissituatie was blijkbaar mijn morele overtuiging overeind gebleven, ondanks mijn geestelijke uitputting door de oorlog.’