Weerballon nog steeds van belang

KNMI ACTIEF IN WEEKEND VAN DE WETENSCHAP

door Maarten Bos

Regio - Afgelopen weekend was het Weekend van de Wetenschap en het KNMI uit de Bilt was daarin ook actief. Het bekende instituut gaf acte de presence op het observatorium Sonnenborgh in Utrecht. Op zondag werd daar een weerpraatje gehouden en een weerballon opgelaten. Het Weekend van de Wetenschap wordt ieder jaar in het eerste weekend van oktober gehouden. Lees verder op pagina

De Sonnenborgh is de plek waar het KNMI in 1854 startte. In 1897 verhuisde het instituut naar De Bilt. Buys Ballot was de oprichter en eerste hoofddirecteur van het KNMI. Het is dit jaar 200 jaar geleden dat hij geboren werd. Daarom besteedde het observatorium dit weekend veel aandacht aan de weerkunde en werd het KNMI uitgenodigd. In de geschiedenis van de Sonnenborgh is weerkunde heel belangrijk.

Het oplaten van een weerballon geschiedt dagelijks op het KNMI. Vroeger vormde de ballon de basis van het weerbericht. Op de Sonnenborgh liet KNMI’er Marc Allaart de ballon op. Vooral de toekijkende kinderen waren gefascineerd. Allaart vertelde de aanwezigen dat op de ballon allerlei gevoelige sensoren zitten. Allaart: “De ballon meet vocht, temperatuur en wind en is nog steeds de belangrijkste informatiebron voor de bovenlucht”.

Sonnenborgh-vrijwilliger Lara Henmelder hield een weerpraatje, vooral ook voor de jeugdige bezoekers. Henmelder: “Ik wil de kinderen laten zien hoe er een verwachting gemaakt moet worden. En ik vertel ook dat Buys Ballot in de 19e eeuw met weermetingen begon”. Onder leiding van Kees Vergouwen konden kinderen een windrichtingmeter in elkaar en deze buiten uittesten.

BUYS BALLOT 200 JAAR

Op 10 oktober was het 200 jaar geleden dat Buys Ballot geboren werd. Op het KNMI in De Bilt werd daarom op die dag een mini-symposium over hem gehouden. Buys Ballot was de mede-oprichter en eerste hoofddirecteur van het KNMI. Op het symposium hielden drie wetenschappers een lezing.

Buys Ballot werd in 1817 geboren. Hij richtte het KNMI in 1854 op en bleef hoofddirecteur tot aan zijn dood in 1890. In de wetenschap werd hij beroemd door zijn Wet van Buys Ballot. Deze wet zegt dat als je op het noordelijk halfrond met de rug in de wind staat dat dan het lagedrukgebied links is en het hogedrukgebied rechts. Op het zuidelijk halfrond is dat omgekeerd. De wet is belangrijk omdat je er door kunt zeggen hoe de wind waait en wat voor weer het wordt. De wetenschapper zorgde daarnaast voor de internationalisering van de meteorologie, bouwde de weerkunde uit tot wetenschap en stond aan de basis van het weerbericht en de weerkaart.

Het KNMI bevond zich vanaf 1854 in het gebouw van observatorium de Sonnenborgh in Utrecht. In 1897 werd de overstap naar De Bilt gemaakt. In de Sonnenborgh is op dit moment een tentoonstelling over Buys Ballot. Het observatorium gedenkt daarmee eveneens de 200e geboortedag van de founding father van het KNMI.