'Er moet een [monument] komen'

Corona inspireert Nijkerkse kunstenaars

12 juni 2020 om 09:41

Kunstenaars halen hun inspiratie overal vandaan, ook tijdens een pandemie. Zo heeft ook de coronacrisis invloed op het werk van de Nijkerkse en Nijkerkerveense kunstenaars Jan Carel Koster en Linda Verkaaik. Zij maakten speciale coronakunst.

Twee jaar geleden werkte Linda Verkaaik aan een project rondom verbinding, samen met een Spaanse kunstenares. Verbinding is volgens haar nu vooral een belangrijk thema omdat door de coronacrisis mensen niet veel met elkaar in contact mogen komen. ,,Tijdens dat project hebben we mensen in een kring laten staan en gips in hun beider handen gegoten. De ruimte tussen de twee handen is in die tijd vaste materie geworden, een duurzame verbinding in gips. Mijn vriendin heeft naar aanleiding van dat project onlangs rollende bollen met stekels gemaakt waaraan handen en voeten zitten die voor haar synoniem staat voor corona."

Kunstenaars lijken volgens Verkaaik al ver voordat er een crisis ontstaat te ‘voelen’ dat er iets in de lucht hangt. ,,Onbewust verbeeld je wat er leeft in een gemeenschap. Ik ben twee jaar geleden begonnen met het maken van angstportretten. Er heerste toen angst voor het milieu en het klimaat. Nu heerst er ook een onzichtbare angst, die als radiogolven over ons heen komen.”

GROTERE IMPACT Verkaaik plaatste onlangs haar kunstwerk voor de Bartiméusgroep in Doorn op de gevel van het medisch centrum. Verkaaik: ,,Bartiméus is een instituut voor blinden en slechtzienden en ook zij mogen nu elkaar niet aanraken, terwijl aanrakingen voor hen van levensbelang zijn.” Door de coronacrisis heeft haar kunstwerk, honderden handen die naar de hemel reiken, een extra lading gekregen. ,,Iedereen ervaart dit zo. De kraanwerker en de mensen die het kunstwerk aan de muur hebben bevestigd, maar ook de bewoners en het bestuur: het beeld heeft door de crisis een grotere impact gekregen.”

Bert Jurling maakte een gedicht bij het kunstwerk: ‘lees mijn handen, zoek een weg, spreid je vleugels, neem me mee’. Verkaaik: ,,Mijn kunstwerk verbeeldt handen die overgaan in vogels. Uitgespreid als een zwerm over de gehele wand. De handen voor de hulp bij slechtzienden, maar ook de handen van de tast van de slechtzienden zelf.” Verkaaik maakt op dit moment portretten van haar overleden ouders. ,,Bijzonder, veel schrijvers hebben de laatste jaren hun vader of moeder als thema voor hun boek. Ik probeer hun portret te verbeelden en zo te onderzoeken wie ze eigenlijk waren.”

MONUMENT Jan Carel Koster heeft al de nodige ervaring in het maken van monumenten, zo maakte hij eerder al een oorlogsmonument voor Vriezenveen. De roep om een monument voor slachtoffers van de coronacrisis wordt steeds groter en dit houdt Koster ook bezig: ,,Ik ben momenteel vrij druk met het maken van kunstige houten tafels, maar in mijn vrije tijd denk ik al wel na over een kunstwerk met een link met de coronacrisis. Alles in de samenleving draait om corona. Ik vind echt dat er een monument moet komen. In Brabant zijn zoveel sterfgevallen geweest.”

Koster is bekend van het werken in grote marmer- of granieten blokken. Een monument zou dan ook zeker uit een harde steensoort bestaan. ,,In een monument voor coronaslachtoffers zou ik een trap verbeelden die symbool staat voor de grafieken met slachtoffers en voorspellingen van het aantal slachtoffers die we in het nieuws voorbij zagen komen. Deze gingen ook trapsgewijs omhoog en weer omlaag. De piek was immers bereikt, en die werd aan de top afgevlakt. Onder de traptreden zou ik een silhouet uithouwen die de mensen voorstelt ie aan corona zijn overleden.”

,,Bij velen zal er een leegte achterblijven

TROOST De kunstenaar uit Nijkerk is nog op zoek naar instanties die een dergelijk monument willen bekostigen. ,,Ik denk dat een algemeen monument ook troost kan bieden aan nabestaanden. Ik heb zelf een schoonvader die 87 jaar oud is en nu in een verzorgingstehuis zit. Bezoeken mogen we hem niet. Hierdoor vermindert voor hem de zin om verder te leven, want van contact met anderen fleuren ouderen juist op. Als ze dan vervolgens ook nog eens alleen moeten sterven, aan corona, een andere ziekte of ouderdom, dan is dit zo schrijnend. Ook voor hen wil ik een coronamonument maken.”

De coronacrisis raakt daarnaast niet alleen mensen door sterfgevallen, vindt Koster. ,,Ik zie heel veel om mij heen gebeuren. Er zijn tragische verhalen van mensen die een familielid verliezen, maar ook in de samenleving gebeurt momenteel heel veel. Er zijn bijvoorbeeld heel wat ondernemers die door de coronacrisis werk verliezen of zelfs failliet gaan. Ook zij zullen behoefte hebben aan een plek waar ze later even stil kunnen blijven staan om aan een roerige tijd te kunnen denken.”

Met het monument wil Koster vooral de leegte benadrukken die ontstaan is. ,,De leegte is breed bedoeld. De verbeelde emotie zal voor een ieder anders kunnen worden ingevuld, maar een leegte zal er bij velen achterblijven.”