Oma Bets

column Evelien Ribbens -

Mijn oma, Bets, was een slimme, ondernemende vrouw. In de crisisjaren werd mijn opa ontslagen en zij wist het gezinsinkomen een beetje op peil te houden door in korte tijd een handeltje in koffie en nylonkousen te drijven. Ze was Jodin en overleefde de oorlog waarschijnlijk omdat ze met mijn niet-Joodse opa was getrouwd. Na de oorlog kreeg ze het bericht dat al haar broers en zussen en hun gezinnen in Sobibor en Auschwitz waren vermoord. Bij dit verschrikkelijke nieuws werd niet lang stilgestaan bij mijn weten. Er werd praktisch geen woord meer over gezegd in onze familie. De kinderen van mijn oma trouwden in de jaren net na de oorlog en kregen hun eigen gezinnen. Oma logeerde regelmatig bij ons en las heel veel boeken, herinner ik me nog. Ze had een hekel aan het huishouden, dus mijn moeder daarmee helpen, dat zat er niet in.

In de jaren zeventig ging het niet goed met oma. Ze werd ‘kinds’ zoals men dat toen noemde. Ik weet nog goed dat mijn vriendinnetje en ik, wij waren pubers, erg moesten giechelen als oma voor de vierde keer vroeg wie dat meisje toch was wat ik meegenomen had. Maar het ging slechter. Ze verwarde haar kinderen met haar dertig jaar eerder vermoorde broers en zussen. Vandaar dat ze tegen haar zoon Jaap, mijn vader, vertelde: “Tja, ik heb een zoon, hij heet Jaap, maar ik zie hem nooit”. We zullen nooit weten wat er nog meer in het hoofd van mijn oma omging en welke rol het verschrikkelijke verdriet van het verlies van haar familie heeft gespeeld in haar laatste, verwarde levensjaren. Oma overleed op 28 april 1974, 85 jaar oud. Tegenwoordig weten we dat de ‘kindsheid’ van mijn oma de ziekte van Alzheimer was of een andere vorm van dementie. Een ziekte die de levens van veel mensen ontwricht. Een ziekte die wij allemaal kunnen krijgen. Op de Wereld Alzheimer Dag op 21 september organiseert het Netwerk Ketenzorg Dementie De Bilt een middag over dementie met informatie, muziek en beleving. Heel goed dat er tegenwoordig die aandacht is voor de ziekte dementie en de gevolgen voor de persoon zelf en zijn of haar naasten. Dat was in de tijd van mijn oma wel anders. Voor meer informatie: mantelzorg@mensdebilt.nl